Diabetes

Diabetes (type 2) oftewel suikerziekte is één van de meest voorkomende ‘welvaartsziekten’.
Op deze pagina beschrijven wij het vraagstuk en de gangbare eet- en leef-adviezen op basis van het Nederlandse Voedingscentrum. In ons specifieke dossier onder het kopje ‘bewerkt vlees’ gaan wij dieper in op de gestelde/veronderstelde relatie met rood c.q. bewerkt vlees op basis van internationaal literatuur onderzoek.

In 2015 kende Nederland ruim 1,1 miljoen mensen met een diagnose diabetes; in 90% van de gevallen type 2 en dat aantal neemt toe. Circa 250.000 zou diabetes type 2 hebben, zonder dit te weten.
Mensen met diabetes type 2 hebben een te hoog bloedsuikergehalte. Zo kunnen complicaties ontstaan, zoals hart- en vaatziekten, nierziekten en slechtziendheid.

Mensen met overgewicht hebben een grotere kans om diabetes te krijgen, vooral als het vet rond de buik zit en de cholesterolwaardes te hoog zijn. Voor mensen met diabetes type 2 is het zaak om op het gewicht te letten, gezond te eten en voldoende te bewegen.
De Schijf van Vijf vormt een goede basis.
In geval van (medische) twijfel raadpleeg je altijd de huisarts of een diëtist!

Omschrijving
Mensen met diabetes type 2 zijn verminderd gevoelig voor insuline en maken vaak minder (te weinig) insuline aan.
Hoe werkt het? Zodra je bepaalde verteerbare koolhydraten (zetmeel en suikers) binnenkrijgt, zet het lichaam deze om in glucose. Glucose komt in het bloed en dan heet het bloedglucose of bloedsuiker.
Insuline is een hormoon dat aangemaakt wordt in de alvleesklier en een grote rol speelt bij het onder controle houden van de bloedsuikerspiegel. De insuline werkt als een sleutel: het opent deuren van de lichaamscellen zodat de bloedsuiker naar binnen kan.
Glucose levert energie aan het lichaam, nodig voor de ademhaling, het bewegen en het laten kloppen van je hart. Bij mensen met diabetes kan glucose de lichaamscellen niet in, maar blijft het in het bloed. Het bloedsuikergehalte loopt dan te hoog op. De nieren scheiden een deel van de glucose uit via de urine.

Diabetes type 2 ontstaat doordat lichaamscellen ongevoeliger worden voor de insuline. Door die insulineresistentie nemen cellen minder bloedsuikers op. Zo stijgt het bloedsuikergehalte, waardoor de alvleesklier harder moet werken. Op een gegeven moment kan de klier de vraag niet meer aan. Zie ook onze verdiepingspagina.

Gezondheid
De hoge bloedsuikers bij diabetes geven – na verloop van tijd – klachten: moeheid, dorst, honger, veel plassen, uitdroging, jeuk en gewichtsverlies. Zodra diabetes behandeld wordt, dan verdwijnen de klachten meestal snel. Bij een langdurig hoog bloedsuikergehalte, beschadigen de bloedvaten. Daarom hebben mensen met diabetes meer kans op hart- en vaatziekten. Andere complicaties zijn nierziekten, een diabetisch voet en slechtziendheid.

Risicofactoren
De kans op diabetes type 2 hangt onder meer af van: hogere leeftijd;
– overgewicht (ruim 80% van de diabetes type 2 patiënten);
– (on)voldoende beweging;.
– diabetes type 2 in de familie;
– historie (in de familie) met zwangerschapsdiabetes;
– etniciteit; het komt vaker voor bij Hindoestanen, Turken en Marokkanen; en al vanaf 35 jaar;
– bloeddruk; zoutinname;
– vetstofwisselingsstoornissen;
– roken en alcoholgebruik;
– voedingspatronen.

Voedingspatronen of voedingsmiddelen?
Door gezond en gevarieerd te eten, volgens de Schijf van Vijf, met name ook door laag te zitten in de koolhydraten en voldoende te bewegen, kunnen mensen de kans op diabetes type 2 helpen verkleinen. Het bereiken of behouden van een goed gewicht dan wel het voorkomen van overgewicht is belangrijk (naast alle andere genoemde ‘omgevingsfactoren’). Een paar kilo afvallen heeft al snel een gunstig effect op het onder controle houden van de bloedsuiker en op de hart- en bloedvaten.

Wat betreft de voeding noemt het Voedingscentrum een hogere kans op diabetes type 2 door suikerhoudende frisdranken en sappen, maar ook rood vlees (vanaf 100 gram per dag) en bewerkt vlees (vanaf 50 gram per dag). Een lagere kans op diabetes type 2 zou er volgens het centrum zijn bij een eetpatroon met volkoren graan, groene bladgroenten, fruit, koffie en yoghurt.

Lees meer over de specifieke, gestelde/veronderstelde relatie met bewerkt c.q. rood vlees op onze aanvullende, gedocumenteerde themapagina op basis van internationale literatuurstudie.

Bronnen en links:
Voedingscentrum
RIVM