Eiwitbalans

Eiwit is een onmisbaar onderdeel van ons dagelijks dieet. We halen eiwit uit plantaardige- en dierlijke producten. Dierlijke eiwitten hebben een hogere eiwitkwaliteit dan plantaardige eiwitten. De overheid beoogt – ter bevordering van de volksgezondheid en het milieu – een verschuiving naar meer plantaardige eiwitten. De juiste balans tussen productie en consumptie van verschillende eiwitbronnen noemt de vleesketen de eiwitbalans.

Facts & Figures

• Waar halen we onze eiwitten vandaan? Gemiddeld is zuivel de grootste bron met 352 gram zuivel per dag. Daarna komt vlees met zo’n 98 gram vlees per dag. (WUR)
• In 2050 stijgt de vraag naar eiwitten wereldwijd met 30% à 50%. (ING)
• De Europese verkoop van zuivel- en vleesvervangers groeide de afgelopen 10 jaar bijna 10% per jaar.
• Er is nog geen eenduidige graadmeter om impact van eiwit op klimaat en milieu te meten.
• Het Nederlandse vleesconsumptie cijfer is de afgelopen jaren stabiel gebleven (WUR)

In het kort: Dit is eiwit

Eiwit is een voedingsstof die ons lichaam energie (calorieën) en aminozuren levert. Het is daarom een voedzaam en onmisbaar onderdeel in ons dagelijks dieet. Eiwit bevat zo’n 22 soorten aminozuren, waarvan 9 essentiële, die je zelf niet aanmaakt en dus via voeding moet binnenkrijgen. Dierlijke eiwitten hebben een hogere eiwitkwaliteit dan plantaardige (NICE Voedingsinformatiecentrum).

Lees verder over de rol van eiwit in ons dagelijks dieet
Eiwit, je kunt niet zonder

“Transitie? Het draait om balans in dieet, markt en milieu”

Er is steeds meer aandacht voor eiwit de impact van eiwit op onze gezondheid en het milieu. De Nederlandse overheid richt zich op een verschuiving (transitie): het doel is dat in 2030 de verhouding van consumptie van dierlijk eiwit (60%) en plantaardig eiwit (40%) is verschoven naar een gelijke verhouding van 50%/50%*. Deze doelstelling is gesteld ter bevordering van het milieu en de volksgezondheid. De term voor de verschuiving van de productie en consumptie van eiwitbronnen is de eiwittransitie.

De opinie van de vlees- en zuivelsector is dat het omdraaien van de percentages geen doel an sich is. En dat er een vooruitstrevende, haalbare en gezonde balans moet worden gezocht tussen dierlijke en plantaardige eiwitbronnen. De eiwitbalans.

De eiwitbalans

Dieet

De hogere kwaliteit van dierlijke eiwitten is niet één op één te vervangen door eenzelfde hoeveelheid aan plantaardige eiwitten te eten. De vlees- en zuivelketen vragen er aandacht voor dat verschuiving van eiwitbronnen van dierlijk naar meer plantaardig gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid:

• Vervanging van dierlijke producten door (verrijkte) plantaardige producten zorgen voor de uitdaging om (voldoende) kwalitatief eiwit binnen te krijgen.
• Bij volledige vervanging van alle dierlijke producten door verrijkte plantaardige producten zorgt voor een te lage inname van zink, B1, vitamine A en B12 en calcium (RIVM, 2019).
• Een hoge inname van dierlijke eiwitten is, indien je gezond bent, niet nadelig voor je gezondheid (NICE).

Markt

Er is wereldwijd veel vraag naar hoogwaardig eiwit. Nederlandse vleesketens streeft internationaal onderscheidend te zijn door zich in te zetten voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en efficiëntere ketens en door het verkleinen van de ecologische voetafdruk.

• Door de sterk groeiende wereldbevolking blijft de vraag naar hoogwaardig eiwit ook sterk groeien, naar verwachting ligt tussen de 30% en 50% in 2050 (ING). De Nederlandse dierlijke sectoren richten zich daarom vooral op export (3,6 miljard kg in 2020, CBS);
• Een verantwoorde productie van geïmporteerde eiwitten, zoals soja zijn onderdeel van de Nederlandse aanpak

Klimaat & Milieu

De impact op milieu en klimaat is – zoals voor alle sectoren – een groot aandachtspunt. De mens heeft invloed op het milieu en het klimaat door de uitstoot van broeikasgassen. De vleesketens benadrukken dat het hierbij belangrijk is de diverse onderliggende thema’s integraal te benaderen op basis van (wetenschappelijke) feiten.

• Er is nog geen concrete maatstaf om de directe milieu- of klimaatimpact van eiwit te meten. De realiteit is complex. Niet alleen de uitstoot van broeikasgassen, maar ook de circulariteit, efficiëntie, consumptie en het energie- en waterverbruik spelen een rol. Pas als alle cijfers met elkaar verbonden kunnen worden, wordt het mogelijk om alle sectoren met elkaar te vergelijken en de meest efficiënte oplossingen te vinden voor het gezamenlijke probleem.
• De vleessector stelt dat veel maatschappelijke organisaties, politici, opinieleiders en mediavertegenwoordigers een eenzijdige beeld schetsen met vlees als boosdoener. Dit trekt volgens hen de aandacht weg van meer genuanceerde praktische vraagstukken, andere oorzaken en mogelijke oplossingen. De vleessector heeft begrip voor de zorgen van de samenleving, maar adviseert beleid en beeldvorming meer te baseren op feiten, wetenschappelijke inzichten en rationele consensus.
• Vleesketens hebben afgelopen jaren flinke stappen gemaakt om de impact te verminderen en blijven dat doen (RVO). Een optimale eiwitbalans helpt daarbij. Zo zal er door de verschuiving minder vraag zijn naar ‘onverantwoorde’ dierlijke producten en worden minder schadelijke stoffen uitgestoten. Landbouw aangepast aan de natuurlijke omstandigheden en het steeds efficiënter verwerken van reststromen zijn daarom van groot belang.

Lees hier meer over de achtergrond, voorbeelden uit de vleessector, en enkele discussiepunten.

* De Nederlandse overheid deelde in 2020 de plannen om de verhouding om te draaien (60% plantaardige-, 40% dierlijke eiwitten). Deze doelstelling is door Minister Staghouwer bijgesteld naar 50% plantaardige-, 50% dierlijke eiwitten.

Verder lezen?

• De rol van eiwit in je dagelijkse dieet
• Milieu & techniek
• Eiwitbron voor dieren: de sojabonen
• Het kweken van vlees

Bronnen:

NICE Voedingsinformatiecentrum | Onder toezicht van een wetenschappelijke adviesraad: Eiwitten en Gezondheid
CBS, (2021) Nederland grootste vleesexporteur van de EU
ING, (2020) Growth of meat and dairy alternatives is stirring up the European food industry
Rijksoverheid (2020) Nationale Eiwit Strategie
RIVM, V.e. (2019) Brondocument Naar een meer plantaardig voedingspatroon.
RVO, (2016) De Nederlandse landbouw en het klimaat
WUR, WUR / Dossiers / Vleesconsumptie