Toxoplasmose

Toxoplasmose (gondii) is een parasiet, die toxoplasmose kan veroorzaken. Voor zwangere vrouwen is er een extra risico vanwege mogelijke schade aan het ongeboren kind.

Om problemen te voorkomen is het belangrijk de handen regelmatig te wassen en om vlees goed te verhitten of in te vriezen voor minimaal 2 dagen bij -12°C.
Voor zwangeren is het advies geen rauw vlees of rauwe vleeswaren zoals carpaccio, filet américain of salami te eten.

Niet iedereen wordt ziek na besmetting met Toxoplasma gondii.
De een heeft nauwelijks klachten, terwijl de ander (tijdelijk) last heeft van moeheid, lusteloosheid, opgezwollen klieren, lichte koorts en huiduitslag. Mensen met minder weerstand kunnen ergere klachten krijgen, zoals een oogafwijking, aantasting van het zenuwstelsel, de hartspier of de hersenen.
Wie éénmaal toxoplasmose heeft gehad, is er verder immuun voor.
Dat geldt voor ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking.

Toxoplasma (gondii) komt voor bij allerlei dieren. Alleen bij katten ontstaan eitjes, zonder dat deze dieren er zelf ziek van worden, maar ze kunnen het overdragen. Vooral dieren die buiten komen, lopen kans op besmetting. Als dat om landbouwdieren gaat, kan dat een bron zijn van eventueel besmet (rauw) vlees. Je kunt dat niet zien, ruiken of proeven.
Ook groente en fruit wat buiten groeit kan door de ontlasting van katten besmet raken.

De parasiet overleeft niet bij hoge temperaturen. Verhitten (bakken, braden e.a.) boven de 70 °C of het (eerst) invriezen van vlees bij -12 °C voor minimaal 2 dagen doodt de parasiet.

Risicogroepen 
Mensen met een verminderde weerstand, waaronder kinderen, bejaarden, zieken en zwangere vrouwen lopen meer risico op toxoplasmose. Toxoplasma kan in de eerste maanden van de zwangerschap dodelijk zijn voor het ongeboren kind. De ziekte kan later in de dracht ernstige, blijvende schade veroorzaken aan de ogen en hersenen van de baby.

Veiligheid
Buiten gehouden (landbouw) dieren, zoals sommige varkens en kippen, maar ook paarden, schapen, geiten en wild lopen meer risico op besmetting met Toxoplasma gondii, dan dieren die binnen gehouden worden. Dit komt omdat zij er makkelijker in aanraking komen met besmette muizen, ratten, vogels en planten. De besmette dieren worden niet ziek, maar de parasiet kan in (rauw) vlees voorkomen.

Voedingsadvies
Het invriezen van vlees bij -12 °C voor ten minste 2 dagen zal de parasiet Toxoplasma gondii doden. Goed ingevroren vlees of vleeswaren zijn veilig om te eten. Om besmetting te voorkomen, gelden verder de volgende keuken-adviezen:

• verhit vlees door en door; proef niet van rauw gehakt;
• was keukengerei en je handen na contact met rauw vlees goed af met heet water en zeep; 
• was rauwe groente en fruit grondig onder stromend water; vooral groente uit de volle grond verdient aandacht. 

Katten en zandbakken. Verschoon, als je een kat hebt, de kattenbak dagelijks. Gooi de kattenbakvulling niet in de groencontainer, maar voer het met het normale huisvuil af.  Dek zandbakken voor kinderen af met een deksel of een net, zodat katten er niet in kunnen komen.

Risicogroepen
Voor zwangere vrouwen en mensen met een sterk verminderde weerstand zijn er extra spelregels.
– Eet geen rauw vlees of rauwe vleeswaren zoals filet américain. Ook geen rauwe bewerkte vleeswaren zoals ossenworst, salami en rosbief.
– Eet geen zachte rauwmelkse kazen, ook vanwege het risico op listeria. Bij rauwmelkse kazen staat op het etiket bij de ingrediënten ‘rauwe melk’ of ‘au lait cru’.

Verschoon – tijdens de zwangerschap – dagelijks de kattenbak en doe dit bij voorkeur niet zelf of draag handschoenen. Draag ook handschoenen bij het tuinieren.

Bron: www.voedingscentrum.nl

Meer informatie
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu: www.rivm.nl 
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit: www.nvwa.nl 
European Food Safety Authority: www.efsa.europa.eu