Vlees.nl

Home / De thema’s / Dierenwelzijn /

Dierenwelzijn voor kalveren

Om ervoor te zorgen dat koeien melk blijven geven, krijgen ze elk jaar een kalf. De meeste kalveren verhuizen naar de gespecialiseerde kalverhouderij.  Aandacht voor welzijn is belangrijk om gezondheid en zorg voor kalveren te garanderen. Er is steeds meer onderzoek en innovatie rondom welzijn voor kalveren. Nederlandse kalverhouders zijn trots op de kalversector omdat ze goed zorgen voor hun kalveren, met aandacht voor diergezondheid en dierenwelzijn. Om gezondheid en welzijn te verbeteren is er in 2016 de kwaliteitsregeling SBK Vitaal Kalf in het leven geroepen.

Facts & Figures

50%

 

50% van de vleeskalveren in NL wordt geïmporteerd uit het buitenland

 

675

 

Gemiddelde dieren per kalverhouderij (2021)

 

37%

 

Afgelopen 20 jaar zijn kalverhouderijen afgenomen met 37% (2021)

 

Wat is dierenwelzijn?

Welzijn gaat over de zorg voor de behoefte en gezondheid van dieren. De richtlijnen om goede zorg voor dieren te garanderen liggen vast in de Wet Dieren. De Vijf Vrijheden van de Wet Dieren zijn de basisprincipes voor dierenwelzijn en vormen het uitgangspunt voor veehouders, overheid en dierenwelzijnsorganisaties. We vertellen je op de pagina ‘dierenwelzijn’ je meer over algemeen welzijn en de ontwikkelingen in de veehouderij in Nederland. 

SBK Vitaal Kalf

Om gezondheid en welzijn van kalveren te verbeteren is in 2016 kwaliteitsregeling SBK Vitaal Kalf opgericht. Onder Vitaal Kalf werken kalverhouders, dierenartsen, transporteurs, voerleveranciers en slachterijen samen. Zij wisselen informatie uit die gekoppeld is aan het unieke registratienummer van elk kalf om kwaliteit en zorg continu te monitoren. Kalverhouders die aan de regeling voldoen, mogen het keurmerk van SBK Vitaal Kalf op hun producten gebruiken om aan te geven dat zij zich inzetten voor het welzijn van hun dieren.

Aandacht voor huisvesting

Om een goed leven op stal te waarborgen zijn er In Nederland wetten en regels voor de stalinrichting en verzorging van de dieren. Zo zijn er eisen voor hygiëne, ventilatie en verlichting en geldt er een minimale oppervlakte per kalf om voldoende bewegingsruimte te hebben. De regels zijn er voor het welzijn en veiligheid van de kalveren, en om verspreiding van ziekten te voorkomen. 

Eenlingbox:

Kalveren tot 8 weken oud kunnen in een
eenlingbox worden gehouden, dit is een box voor één kalf. Zo kan het kalf veilig en gezond blijven. Wel is
deze verplicht zo gemaakt dat kalveren elkaar kunnen zien en aanraken (tenzij ze ziek zijn en om
gezondheidsredenen beter apart kunnen staan).

Samen op stal:

Na de eerste periode komen kalveren samen.
Dit stimuleert natuurlijk gedrag. Bij deze groepshuisvesting is het niet alleen belangrijk dat kalveren
voldoende ruimte hebben, maar ook kunnen spelen met attributen zoals fopspenen, schuurborstels en
skippyballen. Dit draagt bij aan hun welzijn en groei.

Ruimte om te liggen:

Een ander belangrijk aspect van de
huisvesting van kalveren is de ligruimte. Kalveren hebben een minimale vloeroppervlakte tot hun beschikking,
die varieert afhankelijk van hun gewicht. Voor kalveren jonger dan 2 weken is er specifiek, voor hen
geschikt strooisel aanwezig en de ligruimte is voorzien van ingestrooid materiaal, een kunststof mat, een
houten lattenrooster of een rubberen toplaag.

Meer weten over Nederlandse stallen? We vertellen je hier meer over het leven van runderen in en om de stal.

Gezonde voeding voor kalveren

Om kalveren gezond te laten opgroeien is er veel aandacht voor voeding. Zo hebben kalveren een uitgebalanceerd dieet nodig om hun ijzergehalte op peil te houden en zo hun gezondheid en weerstand te waarborgen. 

Goede start met biest:

Het is belangrijk voor de weerstand dat een pasgeboren kalf geboren is zo snel mogelijk biest krijgt met een emmer of uit de fles. Biest is de eerste melk van de koe na de geboorte van het kalf en bevat belangrijke afweer- en voedingsstoffen die zorgen voor een goede start.

Sondevoeding: 

Als een kalf niet goed zelf kan drinken sondevoeding gegeven. Verse moedermelk (biest) wordt dan direct in de lebmaag van het kalf worden gebracht, zodat het kalf toch die essentiële eerste voeding binnen krijgt.

Melk(vervangers):

Kalveren die jonger zijn dan 8 maanden, worden gevoed met melk of melkvervangers. Aan de vervangers is naast melkpoeder ook wei-eiwit, vetten en koolhydraten, evenals de nodige vitaminen en mineralen toegevoegd.

Vast voer:

Kalveren tussen de 8 en 12 maanden gaan over op vast voer zoals hooi, gras en mais

Ingrepen bij kalveren

Ingrepen bij dieren zijn verboden tenzij er een medische of per wet toegestane reden voor is (bijvoorbeeld om veiligheid te garanderen). De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of de veehouders zich aan het ingrepenbeleid houden. De ingrepen bij kalveren worden altijd uitgevoerd door een gekwalificeerd persoon (zoals de dierenarts).     

Onthoornen:

Onthoorning is het verwijderen van de hoorns van kalveren. Dit wordt soms gedaan om te voorkomen dat de kalveren elkaar of de veehouder verwonden of schade aan de omgeving toebrengen. Kalverhouders mogen hun kalveren tot 2 maanden zelf onthoornen met een elektrische of hete lucht methode en kalveren vanaf 6 maanden met een draadzaag. Hier is altijd een dierenarts bij aanwezig zijn om te assisteren en verdoving toe te dienen.

Castratie:

Castratie is een veelvoorkomende ingreep bij stieren, mannelijke kalveren. Het doel van castratie is om ongewenst gedrag, zoals agressie, te voorkomen. Deze ingreep kan op verschillende leeftijden worden uitgevoerd, afhankelijk van de voorkeur van de veehouder en de methode die wordt gebruikt. Vaak gebeurt dit door het verwijderen van de testikels. Deze procedure wordt door een dierenarts gedaan. Een gecastreerde stier noemen we een os.

Couperen:

Couperen, oftewel het verwijderen van een deel van de staart en oren is in Nederland niet toegestaan tenzij er een medische noodzaak geldt. Vroeger werden kalveren gecoupeerd om verschillende redenen. In plaats van couperen worden er tegenwoordig andere methoden gebruikt om problemen met bijvoorbeeld bijten en hygiëne te voorkomen, zoals het verbeteren van de algemene huisvesting en voeding van de dieren.

Zorg voor gezondheid van kalveren

Kalverhouders houden hun dieren aandachtig in de gaten. Het is belangrijk om de jonge dieren een zo goed mogelijke start te geven en gezond te houden. Goede voeding, hygiëne en een gezonde leefomgeving spelen daarin een grote rol. Er zijn verschillende ziekten die kunnen voorkomen bij runderen en dus ook kalveren, daarom is het van belang dat gezondheid continue gemonitord wordt. Ook hier zijn wettelijke afspraken over. 

Zo zijn er wettelijke richtlijnen voor het hemoglobinegehalte bij kalveren. Het gehalte van hemoglobine in het bloed geeft een indicatie van de hoeveelheid ijzer. Een gezond ijzergehalte is essentieel voor een goede gezondheid en wordt daarom bij kalveren nauwlettend in de gaten gehouden. 

Er bestaan 2 soorten kalfsvlees: blank en rosé. Kalveren die rosé vlees leveren leven langer dan kalveren die blank vlees leveren, en ze krijgen ruwvoer en krachtvoer te eten, net als volwassen runderen. Omdat kalveren die blank vlees leveren minder lang leven, is het vlees nog niet donkerder gekleurd. In Nederland wordt er meer rosé vlees gegeten, blank vlees wordt vaker geëxporteerd.   

Transport van kalveren

Transport van levend vee verdient speciale aandacht, omdat transport stressvol kan zijn voor dieren. Daarom zijn er regels, bijvoorbeeld dat dieren moeten worden vervoerd in voertuigen met voldoende luchtventilatie en dat de dieren onderweg voldoende ruimte moeten hebben. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)  houdt toezicht op het welzijn van de dieren tijdens transport en handhaaft de wet- en regelgeving. 

Europese transportverordening:

In Nederland gelden er verschillende regels met betrekking tot het transport van kalveren. Deze regels zijn gebaseerd op de Europese transportverordening . Volgens deze verordening mogen jonge kalveren pas op transport als de navel volledig geheeld is en kalveren van minder dan 10 dagen oud mogen maximaal 100 km getransporteerd worden. Bij lang transport van meer dan 8 uur geldt een minimale leeftijd van 14 dagen.

Vitaal Kalf:

In Nederland is binnen de kwaliteitsregeling Vitaal Kalf bepaald dat kalveren minimaal 14 dagen oud moeten zijn voordat ze van het erf af mogen.

Je leest meer over transport van kalveren en ander vee op onze pagina over dierenwelzijn in de veehouderij. 

Ontwikkelingen in de kalversector

Er is veel ontwikkeling binnen de Nederlandse kalverhouderij rondom duurzame en efficiënte productie. Gezondheid en dierenwelzijn blijft daarbij hoog op de agenda. 

  • Zo lopen er projecten om de genetische diversiteit van runderen te vergroten om zo de resistentie tegen ziektes te verhogen. 
  • Daarnaast zijn er verschillende projecten om de levensomstandigheden van dieren te verbeteren, zoals het verbeteren van de huisvesting en het bieden van meer ruimte aan de dieren. 
  • Ook wordt onderzocht hoe stress verminderd kan worden door natuurlijk gedrag te stimuleren met bijvoorbeeld koeborstels.

Meer over de kalversector ontdekken?

Op de website Nederland Kalverland vertellen mensen uit de kalversector hun verhaal en hoe ze aandacht geven aan welzijn, gezondheid, duurzaamheid en kwaliteit. 

Bronnen & links

Altijd de laatste tips & tricks, feiten en nieuws over vlees ontvangen?
Schrijf je dan snel in!

Je ontvangt ongeveer eens per maand een mail van ons.
vlees

Veelgestelde vragen

Vragen over vlees

Hot Topics

Vlees

Varkensvlees Varkensvlees Rundvlees Rundvlees Kalfsvlees Kalfsvlees Ander vlees Ander vlees Thema's rond vlees Thema's rond vlees

Nieuws

do 14 jul

Zien eten doet eten

Wie grotere porties op zijn bord krijgt en zich bovendien omringt weet door grote eters, zal onbewust meer tot zich nemen dan wanneer die factoren er niet zijn. Dat blijkt uit