Voedselvergiftiging door Listeria bacterie

Listeria is de naam van een groep bacteriën die overal voorkomt in het milieu, zoals in het water en de bodem. De listeria bacterie heeft de bijzondere eigenschap dat hij zich kan vermeerderen in de koelkast, zelfs bij temperaturen onder de 4°C (dus ook in de vriezer) kan Listeria een voedselvergiftiging veroorzaken.

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 80 ziektegevallen gemeld als gevolg van listeria. Vooral mensen met een verminderde afweer, zoals zwangere vrouwen, kleine kinderen en ouderen, lopen een hogere kans om er ziek van worden.

Symptomen

Symptomen van een listeria besmetting zijn koorts, rillingen, pijn in de rug en hoofdpijn. De duur van de klachten kan sterk variëren van enkele dagen tot enkele maanden. Bij zwangere vrouwen kan een listeriabesmetting leiden tot een miskraam of  hersenvliesontsteking. Listeria besmettingen kenmerken zich door een variabele incubatie periode van 1 tot 70 dagen. Er zijn mensen die ziek worden van een klein aantal bacteriën. Meestal moeten grotere aantallen in het lichaam worden opgenomen, voordat men ziek wordt.

Besmetting

De bacterie Listeria monocytogenes vermeerdert zich het snelste bij temperaturen tot 35°C, maar kan zich in tegenstelling tot andere bacteriën, zoals salmonella ook nog vermeerderen bij een temperatuur onder de 4°C. Dit betekent ook dat een listeria infectie meestal wordt veroorzaakt door een voedingsmiddel dat langere tijd onder gekoelde omstandigheden wordt bewaard, zoals kaas, vleeswaren en gerookte vis. Listeria wordt gedood bij een temperatuur vanaf 70°C, zoals bij het koken, bakken of braden.

Nederland

De besmettingsgraad van Nederlands vlees met Listeria monocytogenes is laag. Uit onderzoek door de NVWA (2009) bleek vlees gunstig te scoren ten opzichte van andere producten met lage besmettingspercentages van 1,6% bij rundvlees, 1,3% bij kalfsvlees en rond de 0,6% bij varkensvlees.

Ontwikkelingen

Slachterijen en vleesverwerkende bedrijven werken met HACCP en speciale hygiënecodes. Deze schrijven voor dat bij reiniging en desinfectie aandacht nodig is voor plekken zoals de koeling en transportbanden.
Lage listeria besmettingspercentages bevestigen dat maatregelen werken.
Door verhitting van het vleesproduct worden listeria bacteriën gedood.

Links
RIVM
NVWA
Voedingscentrum
Zorg.nu