Gelderse Rookworst

De Gelderse rookworst is een iconisch Nederlands vleesproduct. Met zijn hartige smaak, zachte ‘knak’ bij het happen en unieke, rokerige aroma is deze worst een feest voor de zintuigen. De Gelderse rookworst stamt natuurlijk uit de provincie Gelderland. Vermoedelijk gemaakt sinds de 18e eeuw.

Sindsdien is de worstsoort niet meer weg te denken uit de Hollandse keuken. Jaarlijks eten we in Nederland – vooral in en rondom de winter – zo’n 50 tot 60 miljoen rookworsten. Bij de Hema vliegen er dagelijks bijna 30.000 over de toonbank; wel 10 miljoen per jaar. De rookworst is zo populair dat hij sinds 2004 de titel ‘Nationaal Erfgoed’ draagt, van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed.

Smakelijk Nederlands erfgoed

Grof, fijn, mager of van ander vlees dan varkensvlees: de rookworst kent ondertussen vele varianten. Een fabrieksrookworst is anders dan een traditioneel bereide Gelderse rookworst van de ambachtelijke slager. Het juiste specerijenmengsel en de unieke rooktechniek – boven eiken- of beukenhoutkrullen – geeft de laatste worst zijn kruidige en rokerige smaak. Nog zeker 100 slagers produceren in Gelderland en Zuid-Holland ambachtelijke rookworst.

De basis voor Gelderse rookworst is ‘metworst’. ‘Met’ is een Duitse term voor mager varkensvlees, grof gehakt. Na het zouten en kruiden gaat het mengsel in een dunne varkensdarm en wordt hij gerookt. Het roken – gecombineerd met zout – was van oorsprong een conserveringsmethode om het vlees langer goed te houden. Tegenwoordig is gerookt vlees meer een ‘kwestie van smaak’.

Hollandse kost

De Gelderse rookworst is onlosmakelijk verbonden met Nederlandse gerechten, vooral met erwtensoep (snert) en stamppotten. Geserveerd met een lik mosterd doet hij het trouwens ook fantastisch bij de borrel!

Weetje

Traditie: Jaarlijks wordt in Arnhem sinds 1974 de Gelderse rookworst-verkiezing gehouden (met deelnemers uit het gehele land, vooral Gelderland en Zuid-Holland). Ben je benieuwd wie in 2023 de winnaar is? Bekijk de uitslag op 14 oktober op Arnhem Rookworststad.