Vetten spelen een belangrijke rol in een gebalanceerd en gezond dieet. Ze zijn van nature aanwezig in voedsel en zijn essentieel voor de lekkere smaak en structuur van vlees. Maar ook voor je gezondheid leveren vetten onmisbare voedingsstoffen.
Facts & Figures
9
In vet zit zo’n 9 kcalper gram
soorten
Vet is opgebouwd uit vetzuur, er zijn verzadigde en onverzadigde vetzuren
Vitamines
Vet is een bron van vitamine A, D en E
In het kort: dit zijn vetten
Vetten bevatten onmisbare voedingsstoffen en geven energie. Vet is opgebouwd uit verzadigde en onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetzuren helpen je cholesterol laag te houden en verminderen het risico op hart- en vaatziekten. Verzadigde vetten zijn minder goed voor je en moeten met mate worden gegeten. Vetten zorgen ervoor dat vitaminen zoals A, D, E en K goed worden opgenomen door je lichaam. Kies in je dieet voor een goede balans tussen onverzadigde vetten en verzadigde vetten.
Vetzuren en transvetten
Vetten zijn in veel voedingsmiddelen te vinden, waaronder boter, olie, melk, avocado, kaas, en vlees. Ze bestaan uit verschillende combinaties van vetzuren, waarvan er meer dan 300 soorten zijn.
Vetzuren kunnen we grofweg indelen in drie categorieën: verzadigde vetten, onverzadigde vetten en transvetten
- Verzadigde vetten vind je vooral in dierlijke producten zoals boter, margarine, volvette kaas en vet vlees, alsook in sommige plantaardige oliën zoals palm- en kokosolie. Bewerkte voedingsmiddelen zoals koekjes en snacks bevatten vaak ook veel verzadigd vet.
- Onverzadigde vetten zijn gezonder en komen voor in plantaardige producten zoals noten, vis, en olijfolie. Deze vetten zijn bij kamertemperatuur vaak zacht of vloeibaar en bevatten hogere niveaus van meervoudig onverzadigde vetten.
- Transvetten worden beschouwd als de minst gezonde vetten. Ze komen van nature voor in melk en vlees van herkauwers (zoals koeien en schapen) en in kleine hoeveelheden in sommige bewerkte voedingsmiddelen. In Nederland consumeert men gemiddeld ongeveer 0,7 gram transvet per dag, wat onder de aanbevolen limiet van 2-3 gram per dag volgens de Gezondheidsraad ligt.
Gezondheid en vetten
Vetten spelen een cruciale rol in ons dieet en hebben verschillende belangrijke functies in ons lichaam.
Vetten dienen onder andere als:
- Energiebron: Vetten leveren veel energie, vooral wanneer we minder koolhydraten eten.
- Celmembranen: De bouwstenen van celwanden zijn vetzuren. Ze zorgen dat cellen stevig blijven en regelen het transport van stoffen in en uit de cel.
- Energieopslag: Lichaamsvet slaat overtollige energie op voor later gebruik, waardoor we reserves hebben voor wanneer we het nodig hebben.
- Bescherming: Vetweefsel beschermt onze organen tegen stoten en helpt ons lichaam warm te houden.
- Vitaminetransport: Vetten helpen bij het opnemen en vervoeren van vitamines die vet nodig hebben om door het lichaam te worden opgenomen, zoals A, D, E, en K.
- Communicatie: Bepaalde vetzuren werken als signalen in het lichaam en helpen bij het reguleren van processen zoals ontstekingen.
- Hormoonproductie: Vetten zijn betrokken bij het maken van hormonen die belangrijk zijn voor ontstekingsreacties en bloedstolling.
- Hersenen en cognitie: Omega-3 vetzuren zijn essentieel voor gezonde hersenen en scherp denkvermogen.
- Immuunsysteem: Sommige vetzuren ondersteunen ons immuunsysteem door hun ontstekingsremmende werking.
Cholesterol en vet
Cholesterol is een vetachtige stof die essentieel is voor ons lichaam. Het speelt een belangrijke rol bij de vorming van cellen en hormonen en wordt voornamelijk in de lever geproduceerd. Er zijn twee soorten cholesterol: HDL (het ‘goede’ cholesterol) en LDL (het ‘slechte’ cholesterol). HDL helpt om overtollige vetdeeltjes uit de bloedvaten te verwijderen, terwijl LDL kan leiden tot de opbouw van plaque in de bloedvaten, wat het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. Voor een gezond hart is het cruciaal om bewuste keuzes te maken in de vetten die je consumeert. Kies voornamelijk voor onverzadigde vetten en beperk verzadigde vetten en transvetten.
Zo beïnvloeden vetten het cholesterolgehalte
- Verzadigde vetten: Te vinden in dierlijke producten en sommige plantaardige oliën, kunnen het LDL-cholesterol verhogen. Beperk de inname van deze vetten.
- Onverzadigde vetten: Aanwezig in noten, vis en plantaardige oliën, dragen bij aan een lager LDL-cholesterol en een hoger HDL-cholesterol. Deze vetten zijn aan te bevelen. Omega-3 en omega-6 zijn voorbeelden van onverzadigde vetten die essentieel zijn voor het lichaam maar niet zelf worden aangemaakt. Inname via voeding is dus noodzakelijk.
- Transvetten: Voornamelijk in bewerkte voedingsmiddelen, verhogen het LDL-cholesterol en verlagen het HDL-cholesterol. Het is belangrijk deze vetten zoveel mogelijk te vermijden.
Vetten en vlees in een gezond dieet
Een gezond dieet is essentieel voor onze algehele gezondheid, en vetten spelen hierin een cruciale rol. Toch is het van groot belang om voorzichtig te zijn met de vetinname, met name de inname van verzadigde en transvetten. Een gezond dieet omvat een gebalanceerde vetinname met de nadruk op onverzadigde vetten. Door bewuste keuzes te maken, kun je bijdragen aan een gezondere levensstijl en het verminderen van het risico op gezondheidsproblemen.
Eten volgens de Schijf van Vijf is het uitgangspunt. Bij het samenstellen van een gezond dieet is het belangrijk te begrijpen dat ongeveer 20-40% van je dagelijkse calorieën uit vet moet komen, wat neerkomt op:
- 56 tot 111 gram oliën en vetten voor mannen
- 44 tot 89 gram oliën en vetten voor vrouwen
Als het om vlees gaat, is het goed om te weten dat de hoeveelheid en soort vet kan verschillen. De vetten in vlees, die ontstaan als dieren meer energie opnemen dan ze verbruiken, dragen bij aan de smaak, textuur en houdbaarheid van het vlees.
Het soort en de hoeveelheid vet in vlees hangt af van factoren zoals:
- Het stuk vlees: van elke vleessoort (runder, varken, schaap) komt vlees dat mager is en vlees dat vetter is. Mager vlees is bijvoorbeeld biefstuk, varkenshaas of mager rundergehakt. Vettere vleesproducten zijn bijvoorbeeld bacon, spareribs of worst.
- De diersoort: runder- en varkensvlees bevat gemiddeld meer vet dan kalfsvlees en kip.
- Het ras: dieren van bepaalde rassen, zoals Angus en Hereford koeien, hebben een genetische aanleg voor het aanmaken van meer vet.
- De voeding: een dieet met veel energierijke stoffen, zoals granen en suikers, bevordert de vetopslag.
- De leefwijze: dieren die veel bewegen, verbranden meer energie en hebben daarom minder vet.
Wetten en regels over vetten
In Nederland en de EU zijn er duidelijke regels voor voedseletikettering, waardoor consumenten makkelijk voedingsmiddelen kunnen vergelijken en bewuste keuzes kunnen maken.
Dit kan je op het etiket vinden:
- Totaal: Laat zien hoeveel vet een product bevat. Mager vlees heeft minder dan 20 gram vet per 100 gram.
- Verzadigd vet: Geeft het gehalte aan verzadigd vet aan. Meer dan 5 gram per 100 gram duidt op een hoog verzadigd vetgehalte.
- Onverzadigd vet: Dit type vet is beter voor het cholesterolgehalte. Producten met meer dan 3 gram onverzadigd vet per 100 gram bevatten veel onverzadigde vetten.
De juiste informatie is belangrijk als je gezondere keuzes wilt maken. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zorgt ervoor dat producten aan deze regels voldoen, zodat je verzekerd bent van veilige en kwalitatieve voeding. Ook helpen diverse keurmerken je te kiezen voor vlees van goede herkomst en kwaliteit, met aandacht voor dierenwelzijn.
Toekomst van vetten in vlees
De toekomst van vetten in vlees ziet er veelbelovend uit, met een sterke nadruk op onderzoek, overheidsinitiatieven en innovatie om de voedingswaarde te verbeteren.
Onderzoek, initiatieven en innovatie:
- Onderzoek: Er wordt intensief onderzoek gedaan naar hoe vetten worden verwerkt in het lichaam. Uitdagingen blijven bestaan, zoals de noodzaak voor een breder onderzoeksveld dat verder kijkt dan alleen vet.
- Overheidsinitiatieven: Via de Nationale Aanpak Productverbetering (onderdeel van het Nationaal Preventieakkoord) streeft de Rijksoverheid naar gezondere bewerkte voedingsmiddelen door het verminderen van zout, suiker, en verzadigd vet. Het doel is om tegen 2030, 50% van de producten in de beste categorie qua voedingsstoffen te krijgen en slechts 10% in de laagste.
- Innovaties: Technologie speelt een grote rol, met ontwikkelingen zoals kweekvlees, dat in laboratoria wordt geproduceerd uit dierlijke stamcellen. Dit biedt de mogelijkheid om de hoeveelheid vet in vlees aan te passen. Daarnaast draagt ook de fok van landbouwdieren bij aan verbeterde vetsamenstellingen.
Deze ontwikkelingen wijzen op een toekomst waarin de voedingswaarde van vlees wordt geoptimaliseerd, met meer aandacht voor gezonde vetten. Dit bevordert gezondere keuzes voor consumenten en een groeiend bewustzijn over de impact van vetten op onze gezondheid.
Bronnen en links
- Voedingscentrum – encyclopedie – Vetten
- Nieuws voor dietisten – Vet als zesde smaak
- BC Campus – Structure of meat
- MVO Kenniscentrum – 20 vragen over vet
- Koolhydraatarm Dieet – Gezonde vetten, verzadigde vetten en onverzadigde vetten
- MVO Kenniscentrum – Scheikundige structuur
- Voedingscentrum – Heb je vet uit eten nodig voor een gezond lichaam?
- Hartstichting – Vetten: welke zijn goed voor je hart- en bloedvaten?
- DietCetera – Vetten
- Hartstichting – Cholesterol
- Voedingscentrum – Gezond en duurzaam eten met de Schijf van Vijf
- Voedingscentrum – Encyclopedie – Vlees
- MVO Kenniscentrum – Dierlijk vet
- Rijksoverheid.nl – Wat moet er op het etiket van voedingsmiddelen staan?
- NVWA – Voedselveiligheid
- Keurmerkenwijzer – Vlees
- WUR.nl – Dossiers – Vleesconsumptie
- Nation Library of Medicine – Public health guidelines
- RIVM – Nationale Aanpak Productverbetering
- Kweekvlees – Info over kweekvlees
De lekkerste recepten, winacties en meer ontvangen?
Schrijf je direct in: