Blauwtong bij schapen

Blauwtong is een virusziekte die bij herkauwers wereldwijd voorkomt. Tot voor kort kwam het alleen voor in warmere streken, maar in 2006 is blauwtong voor het eerst ook in Noord-Europa vastgesteld. Blauwtong  wordt overgebracht door stekende ‘knutten’ en één van de symptomen is een blauwe tong. Het komt vooral voor bij runderen en schapen en is niet besmettelijk voor mensen. In 2007 vormde een uitbraak van blauwtong in Nederland aanleiding voor een vaccinatieprogramma waarmee de ziekte succesvol is bestreden. Vanaf 15 februari 2012 is Nederland officieel vrij verklaard van blauwtong en wordt niet meer gevaccineerd.

Blauwtong

Blauwtong is een virusziekte die wereldwijd voorkomt bij herkauwers, zoals runderen en schapen. De dierziekte wordt overgebracht door kleine mugjes, zogenaamde knutten. Het is vrijwel onmogelijk dat dieren elkaar kunnen besmetten. Er is altijd een stekende, besmette knut voor nodig. Blauwtong is niet besmettelijk voor mensen, ook niet via het vlees.

Blauwtong komt vooral voor in warmere streken. De ziekte werd begin vorige eeuw voor het eerst ontdekt in Zuid-Afrika. Knutten zijn minder actief als het kouder is. Ook kan het virus zich dan minder ontwikkelen in de knut.

Vooral schapen zijn gevoelig voor blauwtong. De verschijnselen bij schapen zijn ademhalingsproblemen, koorts, blauwe verkleuring van de tong en zweren op de slijmvliezen. Bij schapen kan ongeveer een derde van de dieren sterven. Bij runderen vallen de verschijnselen niet altijd op. Vaak hebben de dieren blaasjes in de mondholte. Schapen en runderen die drachtig zijn en besmet worden met het blauwtongvirus kunnen nakomelingen met afwijkingen krijgen. Blauwtong is voor het eerst in augustus 2006 in Noord-Europa vastgesteld. Het betrof blauwtong van een zogenaamd type 8 virus. Er zijn zo’n 25 typen van dit virus. In 2006 heeft het Centraal Veterinair Instituut het Nederlandse virus aangetoond. Ze bevonden zich in knutten die horen tot de Culicoides dewulfi en de Culicoides obsoletus. In Zuid-Europa gaat het om een andere knut, de knut Culicoides imicola. Europese landen hebben nog relatief weinig kennis over de knut. Aangenomen wordt, dat deze kleine insecten verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van blauwtong.

Blauwtong staat op de OIE-lijst (lijst van de wereldorganisatie voor diergezondheid, Office International  des Epizooties). Dat betekent dat een verdenking van blauwtong altijd gemeld moet worden bij de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nVWA).

Beleid

De veterinaire en economische schade door blauwtong vormen een risico. In 2007 vormde een uitbraak van blauwtong in Nederland (en omringenden landen) mede daarom aanleiding voor het uitvoeren van een vaccinatieplan om schapen, runderen en geiten immuun te helpen maken voor het virus. De EU steunde deze stap waarmee blauwtong met succes is bestreden. Per half 2012 is Nederland – samen met Duitsland, België en Luxemburg – officieel vrij verklaard van blauwtong en is het vaccinatieprogramma vervallen. De EU heeft regels aangenomen, die per medio 2012 het inzetten van vaccinaties makkelijker maken voor gebieden waarvoor op zich geen maatregelen gelden.

Internationaal

Blauwtong is begin vorige eeuw voor het eerst herkend en beschreven als een schapenziekte in Zuid-Afrika. In 1993 werd blauwtong ook vastgesteld bij runderen in Zuid-Afrika. In Europa werd blauwtong voor het eerst vastgesteld in 1943 in Cyprus. Van 1956-1960 waren er grote uitbraken in Spanje en Portugal. Begin deze eeuw is blauwtong aangetroffen in alle landen van Zuid-Europa. In 2006 werd blauwtong voor het eerst vastgesteld in Noordwest-Europa en vanaf 2007 met een actief vaccinatieprogramma effectief bestreden.

Cijfers

• In 2006 waren er in centraal Europa officieel in totaal 2027 bedrijven besmet met het virustype 8: 452 in Nederland, 867 in Duitsland, 695 in België, 6 in Frankrijk en 5 in Luxemburg.
• In 2007 zijn 40.000 besmettingen vastgesteld in Noordwest-Europa.
• In 2008 zijn er in Nederland enkele gevallen van blauwtong gemeld.
• In 2009 en in 2010 zijn geen gevallen meer vastgesteld.
• Per half februari 2012 is Nederland officieel blauwtong vrij verklaard.

Bronnen en links

• Agriholland
• GD
• Levende Have
• Veearts.nl